Het moerasmeisje

Wanneer Fergus een meisjeslichaam vindt bij het turf scheppen, laat haar verleden hem niet meer los. Hij raakt gefascineerd door het werk van de twee vrouwen die bij zijn familie logeren en het lijk verder onderzoeken. Uiteindelijk zal het Fergus zelf zijn die het verhaal van het meisje ontrafelt.

Ondertussen breekt onder invloed van de burgeroorlog in de gevangenis een hongerstaking uit. Joe, de broer van Fergus, neemt hieraan deel. Terwijl zijn moeder alles probeert om Joe op andere gedachten te brengen, wordt Fergus onder druk gezet om pakjes over de grens te smokkelen. Over de inhoud kent hij niets. Aan de grenscontrole sluit hij vriendschap met Owain, een Engelse soldaat. Fergus krijgt wroeging en samen ontdekken ze de onthutsende waarheid over de pakjes. Wanneer Owain bij een aanslag omkomt, komt de volledige waarheid aan het licht. Een waarheid die Fergus schokt en hem een besluit laat nemen over het verdere verloop van zijn leven.

Het verhaal speelt zich af op de grens tussen Noord- en Zuid-Ierland in het dorpje Drumleash waar op dat moment grote armoede heerst. Het IRA rukt in 1981 op en roept op tot een hongerstaking in de gevangenis. Met deze actie willen ze de Britten onder druk zetten. Vele hongerstakers overlijden gedurende deze periode. Het is zelfs voor de politie niet altijd duidelijk waar de grens nu precies ligt. 

' Maar we weten nog steeds niet of  dit het Meisje van Drumleash is of het Meisje van Inchquin. En ook niet zeker of het een meisje is. De politie is het er nog steeds niet over eens welke kant van de grens haar kan opeisen.'

Het mysterie van het meisje dat gevonden wordt onder het turf speelt zich af in een verhaal waarin terrorisme en de gespannen situatie tussen Noord en Zuid centraal staan. Maar ook hoop, moed en vriendschap spelen een belangrijke rol. De vriendschap van Fergus met de vijand zorgt voor een mooi contrast. Het laat zien dat niet iedereen voor de oorlog gekozen heeft. Fergus is een student die niets te maken wil hebben met de burgeroorlog. Tot hem de belofte wordt gedaan om zijn broer te helpen. 

'We willen dat je wat koerierswerk doet, heen en weer over de grens. We hebben je door de bergen zien rennen.'

Bij de start van het boek neemt de schrijver de lezer mee naar de situatie en de spanningen die heersen tussen Noord- en Zuid-Ierland. De grens tussen deze landen staat centraal in het boek. Omdat ik zelf niet zo’n kenner ben van de geschiedenis van Noord-Ierland vond ik het in eerste instantie wel moeilijk om de situatie te begrijpen omdat deze in het boek niet toegelicht wordt. Aan het einde van het boek is er een noot van de schrijfster waarin ze de situatie verder uitlegt. De feiten zijn waargebeurd maar de personages zijn verzonnen.

Er worden verschillende verhaallijnen opgestart. Er is het lijk van het meisje, de hongerstaking in de gevangenis, de relatie met Uncle, de dromen die Fergus heeft en de pakjes die hij moet smokkelen. Om door de eerste hoofdstukken te geraken, had ik daardoor iets meer tijd nodig. Het was niet altijd duidelijk om een verhaal te linken aan het hoofdthema.

Vanaf hoofdstuk negen wordt duidelijk dat de dromen van Fergus het verhaal vertellen van Mel, de naam die hij koos voor het veenmeisje. Als lezer wordt de cursieve tekst die steeds terugkomt dan duidelijk. Het zijn Fergus' dromen die het verhaal van Mel beschrijvan. Het draagt bij tot een duidelijke opbouw van het boek.

'Die donkere winter riep pa me bij zich. De mist lag als een deken over het land en het werd amper dag. "Mel,"zei hij. "Ja, pa?" "Je moet iets voor me doen." "Wat, pa? "Hol naar de Shaugns en zeg dat we geen graan, vlees of melk kunnen missen om mee te betalen en dat ik mijn mantel over de drempel leg." " Moet ik dat allemaal zeggen?" "Ja, allemaal, en precies zo." Dus holde ik rond de berg en het Hemelpad af, en ik kwam algauw bij de nederzetting van Slaughns, met de palissade eromheen."

Vanaf dan heb ik het boek in één ruk uitgelezen. Alle verhaallijnen komen samen, de spanningen worden opgebouwd door druppelsgewijs informatie vrij te geven. Enerzijds door de dromen die meer en meer details weergeven over het lot van het meisje en anderzijds door de twee vrouwen, een archeologe en haar dochter, die bij de familie logeren en die het lijk analyseren. De auteur maakt op deze manier het verhaal van het veenmeisje volledig.

Naast het mysterie van het veenmeisje is er het verhaal van de smokkelwaar. De vriendschap die ontstaat tussen Fergus en de Engelse soldaat geeft de onmacht weer van de gewone burger in deze burgeroorlog. Het samen openmaken van de pakjes is het toppunt van respect voor elkaar en begrip voor elkaars situatie. Als ze ontdekken wat de pakjes bevatten, zijn ze beiden opgelucht. Deze wending in het boek is zeer goed doordacht.

Owain glimlachte. 'De ene dag helpen we de archeologen, schouden aan schouder met jullie. En de volgende dag begeleiden we de kisten van de hongerstakers en is het alsof we van een andere planeet hierheen gestraald zijn. Iedereen behandelt ons als melaatsen. En voor je het weet, vliegen er stenen en benzinebommen door de lucht.'

Het taalgebruik is zeer toegankelijk met weinig moeilijke begrippen. De auteur maakt regelmatig gebruikt van figuurlijk taalgebruik wat een meerwaarde geeft aan het boek.

'Herinneringen aan jaren geleden vlogen als speelkaarten bij het delen naar hem toe.'

Op het einde maakt het verhaal een onverwachte wending door de rol die Uncle speelt in het IRA-verhaal. Je beseft dan dat de achtergrondinformatie over de situatie in Ierland niet cruciaal is om het boek te begrijpen. Het boek is zeker goed voor de doelgroep van 16+. Het gaat over hoop, moed en liefde die zelfs in een moeilijke situatie overeind blijft. Het geeft de lezer een idee van de gevoelens en gedachten die je leven beheersen in een land dat geteisterd wordt door burgeroorlog. Het mysterie van het veenmeisje komt eerst traag op gang omdat er veel randinformatie gegeven wordt. Toch wordt de spanning voldoende opgebouwd wat  de lezer aanzet om gefascineerd verder te blijven lezen.